Rogowacenie słoneczne(Actinic Keratosis–AK)
Rogowacenie słoneczne (RS) charakteryzuje się występowaniem hiperkeratotycznych, łuszczących się i stwardniałych zmian spowodowanych uszkodzeniem skóry przez promieniowania ultrafioletowe (UV). Zazwyczaj pojawiają się one na obszarze skóry wystawionej na działanie promieni słonecznych, takich jak twarz, nieowłosiona skóra głowy, usta i grzbiet dłoni, często są podwyższone, o nierównej powierzchni i przypominają brodawki. Najczęściej stają się czerwone, ale mogą być jasno brązowe, różowe i / lub w kolorze skóry. Nieleczone, mogą rozwinąć się w raka kolczystokomórkowego (do dziesięciu procent przypadków), drugiej najbardziej rozpowszechnionej formy raka skóry. W rzadkich przypadkach AK może przekształcić się w raka podstawno komórkowego, najczęstszą postać raka skóry.
Osoby o jasnej karnacji, z blond lub rudymi włosami i niebieskimi, zielonymi lub szarymi oczami (Określ swój typ skóry) link mają wysokie prawdopodobieństwo rozwoju AK jeśli spędzają czas na słońcu i żyją wystarczająco długo. Częstość występowania jest nieco wyższa u mężczyzn, ponieważ mają tendencję do spędzania więcej czasu na słońcu i używają mniej środków ochrony skóry niż kobiety. Afroamerykanie, Latynosi, Azjaci i inne nacje z ciemniejszą skórą nie są tak wrażliwe, jak rasy kaukaskiej, ale u każdego może rozwinąć się rak skóry.
Co to jest rogowacenie słoneczne?
Rogowacenie słoneczne są to łuszczące się nawarstwienia rogowe o suchej i nierównej powierzchni, które są płaskie lub nieco wypukłe. Najczęściej pojawiają się na nieowłosionej skórze głowy, twarzy, ustach, grzbietach dłoni i przedramionach lub innych częściach ciała często narażonych na działanie słońca. Często widzi się liczne rogowacenia, ponieważ rzadko występuje pojedyncza zmiana.
W początkowej fazie, zmiany są często tak małe, że łatwiej je wyczuć palcami niż zobaczyć . Ma się uczucie, jakby się przesuwało palcem po papierze ściernym. Pacjenci mogą mieć częściej niewidoczne zmiany niż te pojawiające się na powierzchni.
Najczęściej rogowacenie słoneczne rozwija się powoli. Zmiany osiągają rozmiar od 3 do 6 mm. Na początku, mogą one znikać, by pojawić się później. Najczęściej stają się czerwone, ale mogą być jasno- lub ciemnobrązowe, różowe lub w kolorze skóry. Niekiedy mogą swędzieć, wywoływać uczucie kłucia lub napięcia skóry. Mogą wywoływać stan zapalny i być otoczone zaczerwienioną skórą. W rzadkich przypadkach, rogowacenie słoneczne może nawet krwawić.
Jeśli masz rogowacenie słoneczne, oznacza to, że doszło do uszkodzenia skóry spowodowanego długotrwałym działaniem promieni słonecznych i jesteś narażony na ryzyko rozwoju każdej postaci raka skóry – nie tylko raka kolczystokomórkowego!!!
Czy jest powód do niepokoju?
Choć zdecydowana większość przypadków rogowacenia słonecznego pozostaje łagodna, niektóre badania wskazują, że do dziesięciu procent przypadków może zmienić się w raka kolczystokomórkowego. 40-60 proc. rozpoczyna się jako nieleczone rogowacenie słoneczne i może rozwijać się naciekając otaczające tkanki. Od 2 do 10 procent przypadków raka kolczystokomórkowego rozprzestrzenia się do narządów wewnętrznych i jest groźne dla życia.
Inna forma rogowacenia słonecznego, popromienne zapalenie warg, rozwija się na ustach i może przekształcić się w raka kolczystokomórkowego.
Im więcej zmian masz, tym większe ryzyko, że jedna lub więcej zmian może przekształcić się w raka skóry. Niektórzy naukowcy uważają rogowacenie słoneczne za najwcześniejszą formę raka kolczystokomórkowego.
Co powoduje rogowacenie słoneczne?
Przewlekła ekspozycja na słońce jest przyczyną prawie wszystkich przypadków rogowacenia słonecznego. Uszkodzenie słoneczne kumuluje się, tak więc nawet krótki okres na słońcu dodaje się do istniejącej już ekspozycji. Pochmurne dni również nie są bezpieczne. 70-80 procent promieniowania ultrafioletowego (UV) może przechodzić przez chmury. Te szkodliwe promienie mogą odbijać się od piasku, śniegu i innych powierzchni odbijających, co daje dodatkową ekspozycję.
Promieniowanie ultrafioletowe wydzielane przez lampy w solarium może być jeszcze bardziej niebezpieczne niż słońce, więc dermatolodzy ostrzegają przed opalaniem się w solarium.
Czasami, rogowacenie słoneczne może być spowodowane długotrwałą ekspozycją na promieniowanie rentgenowskie lub niektórymi chemikaliami przemysłowymi.
Ponieważ łączny czas spędzony na słońcu dodaje się z roku na rok, osoby starsze są najbardziej narażone na rozwój rogowacenia słonecznego. Zmiany występują znacznie częściej u osób w wieku powyżej 50 lat.
Także osoby, u których układ immunologiczny jest osłabiony z powodu chemioterapii nowotworów, AIDS, przeszczepu narządu lub nadmiernego narażenia na promieniowanie UV są bardziej narażone na ryzyko rozwoju rogowacenia słonecznego.
Choć tylko około 10 procent rogowacenia słonecznego przekształca się w raka, nie ma sposobu, aby wiedzieć z wyprzedzeniem, które z nich są prekursorami raka kolczystokomórkowego. Na szczęście, istnieje wiele skutecznych sposobów leczenia.
Aby sprawdzić czy rogowacenie słoneczne jest wczesną formą raka, lekarz może pobrać tkanki do biopsji. Odbywa się to poprzez zestruganie górnej części zmiany skalpelem lub łyżeczką.
Jak zapobiec rogowaceniu słonecznemu ?
Najlepszym sposobem zapobiegania rogowaceniu słonecznemu jest ochrona przed słońcem. Oto niektóre nawyki, które w tym pomagają.
Chronić się w cieniu, szczególnie między 10 rano do 4 po południu.
• Należy unikać opalania i nigdy nie używać łóżek opalających promieniami UV.
• Używać odzieży z długimi rękawami, kapelusza z szerokim rondem i okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV.
• Codziennie używać kremów do opalania z filtrem o szerokim spektrum (UVA / UVB) z SPF 15 lub wyższym. W czasie aktywności na świeżym powietrzu, stosować wodoodporne, o szerokim spektrum (UVA / UVB), kremy do opalania z SPF 30 lub wyższym.
• Stosować krem z filtrem przeciwsłonecznym na całe ciało, 30 minut przed wyjściem na zewnątrz. Zastosować ponownie co dwie godziny, po kąpieli lub po nadmiernym poceniu.
• Trzymć noworodki z dala od słońca. Filtry przeciwsłoneczne powinny być stosowane u dzieci w wieku powyżej sześciu miesięcy.
• Co miesiąc zbadać skórę od głowy do stóp.
• Co roku wizyta u dermatologa w celu zbadania skóry.
Rogowacenie słoneczne – znaki ostrzegawcze !!!
Jak rozpoznać rogowacenie słoneczne ?
Przykłady typowego rogowacenia słonecznego są pokazane poniżej. Badaj regularnie skórę w poszukiwaniu zmian, które wyglądają podobnie. Nie zawsze jest to takie proste. Wiele zmian ma zupełnie inny wygląd, więc jeśli znajdziesz jakieś nietypową lub zmieniającą wielkość zmianę, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem.
Typowe rogowacenie słoneczne z czerwonymi, łuszczącymi się zmianami na tyle ręki.
Liczne rogowacenia pojawiające się jako czerwone wypryski i brązowe strupy na czole i skórze głowy.
Zeskorupiałe zmiany o kolorze od czerwonego do brązowego na policzku i uc
Rozproszone, grube, czerwone, łuszczące się plamy na grzbiecie dłoni.
Dolna warga z pęknięciami wypełnionymi wyschniętą krwią i zrogowaceniem w kształcie rogu.
Rogowacenie słoneczne – leczenie
Prawie wszystkie zmiany można wyeliminować, jeśli odpowiednio wcześnie zaczniemy leczenie. Dostępne są różne opcje leczenia, w zależności od charakteru zmian oraz wieku i stanu zdrowia pacjenta. Niektóre z tych sposobów zwiększają wrażliwość na promieniowanie słoneczne.